मर्दी हिमालका ‘चिया काका’ (भिडियाे)

‘ओहो ! यस्तो ठाउँमा पनि चिया पसल ?’

मर्दी ट्रेकिङमा गएका हरकोही भ्यू प्वाइन्ट भन्ने ठाउँ पुगेपछि आश्चर्यमा पर्छन् । ४ हजार २ सय मिटर अग्लो भ्यू प्वाइन्ट टेग्दा न सहजै पिउने पानी पाइन्छ, न त दाउरा नै । तर, यस्तै अफ्ठेरो ठाउँमा ‘ट्रेकर’लाई चिया खाजाको बन्दोबस्त गरेका छन्, टंकप्रसाद गौतमले । र, उनको चिनारी बनेको छ, चिया काका ।

५ हजार ५ सय ८७ मिटर अग्लो मर्दी हिमालको ठिहीमा तात्तातो चियाको स्वाद चखाउने ८ वर्षदेखिको कर्मले उनलाई यस्तो चिनारी दिएको हो । चिसो मर्दीमा चिया काकाको न्यानो स्वागतले सबैलाई राहत दिन्छ । अनि मर्दी पुगेर फर्किएकाले उनलाई बिर्सन नसक्ने गरी चिनो लिएर फर्कन्छन्, सम्झनाको ।

नभन्दै ५ वैशाखमा काठमाडौं ओर्लिएका चिया काकालाई उनका शुभचिन्तकले घेरिहाले । सिंहदरबारदेखि ससाना क्याफेमा बोलाएर भेटे । ‘मैले कमाएको मायाको चिनो यही हो', उनी भन्छन्, ‘त्यस्तो प्रतिकूल ठाउँमा पनि चिया पिलाएको भनेर सम्झँदै काठमाडौं आउँदा धेरैले मलाई भेट्न चाहन्छन् ।’ मर्दी पदयात्रामा उनी कति प्रिय पात्र हुन् भन्ने यसबाट सहजै अनुमान लगाउन सकिन्छ । मर्दी ट्रेकिङमा जाँदा कसैलाई आर्थिक समस्या पर्दा उनले सहयोग पनि गरेका रहेछन् ।

मर्दी चढ्ने पर्यटकले भ्यू प्वाइन्टमा पुग्दा कतै बस्ने ठाउँ नभएको भन्दै गुनासो गर्न थालेपछि उनले त्यहाँ चिया पसल खोलेका रहेछन् । भन्छन्, ‘पर्यटकलाई राहत हुने र आफ्नो व्यवसाय पनि चल्ने देखेपछि पसल खोलेको थिएँ ।’ तर, पसल नचल्ने हो कि भन्ने चिन्ता भने मनमा थियो । त्यसैले सुरुमा टहरो नबनाई थर्मस, गिलास र केही अत्यावश्यक समग्री लिएर खुला आकाशमुनि बसेर व्यवसाय थाले । जुन उनको निम्ति परीक्षणकाल थियो ।

व्यापार राम्रो हुँदै गएपछि उनले त्यहीँ सानो टहरो बनाए । ‘सुरुमा टहरो नभएर हावाहुरी चलेको बेला, हिउँ, पानी पर्दा आगो बाल्न खुब समस्या भयो', उनी आफ्ना सुरुवाती दिन सम्झन्छन्, ‘तर, पर्यटकको मायाले काममा उत्साह थपियो । त्यही मायाले आजसम्म टिकेको छु ।’

उनी भ्यू प्वाइन्टको चिया दोकानमा तीन घण्टा पैदल दूरीमा रहेको हाइक्याम्पबाट दाउराकाे भारी कस्छन् । हिउँ छ भने पगालेर पानीको जोहो गर्छन् । हिउँ नभएको बेला दाउरासँगै पानी पनि ओसार्नुपर्छ । ८ वर्षदेखि चिया काकाको दैनिकी यही हो ।

अन्य सामानका लागि भने पोखरासम्म धाउनुपर्ने उनी बताउँछन् । अघिल्लो दिन पोखरा जान्छन्, भोलिपल्ट किनमेल गर्छन् र पर्सिपल्ट सामान लिएर मर्दी फर्किन्छन् । पोखराबाट सिदिम गाउँसम्म गाडी पुग्छ । त्यहाँबाट खच्चडलाई बोकाएर हाइक्यापसम्म सामान लग्छन् । त्यसपछि आफैँले बोकेर भ्यू प्वाइन्टसम्म पुर्‍याउनुपर्छ । यति सामान जोहो गर्न मात्रै चिया काकाले तीन दिन खर्चिनुपर्छ ।

उनी कास्की सिदिममा जन्मिएका हुन् । त्याे ठाउँबाट मर्दीतिर उक्लँदा उनका बाआमा छोरोले दुःख पाउने ठानेर निकै चिन्तित थिए ।

‘भीरमा दुःख गर्नुभन्दा घरै बसेर खेती गर भनेर गाली गर्नुभयो', चिया काका सम्झन्छन् । तर, उनलाई मर्दीको रमाइलो दृश्य र पर्यटकको असीम मायाले हिमालतिरै चढायो । त्यसअघि उनी खाडीको मरुभूमि पनि नपुगेका हाेइनन् । सिदिमकै स्कुलबाट एसएलसी दिएपछि उनी गाउँका अन्य युवाजस्तै विदेशतिर हानिए । लहडैलहडमा पढाइ छोडेर सुरुमा उनी मलेसिया उडे । त्यहाँ सोचेजस्तो कमाइ नभएपछि नेपाल फर्किएर फेरि दुबई, कतार पुगे । त्यतिञ्जेल उनको विदेश बसाइ १७ वर्ष पुगिसकेको थियो । ‘यतिका वर्ष विदेशमा काम गर्दासमेत कमाई चित्तबुझ्दाे नभएपछि मेराे चेत फिर्‍यो', भन्छन्, ‘अनि घर फर्केर गाइवस्तु पालेँ । खेतीपाती गरेँ ।’

कृषि र पशुपालनबाट मनग्गे कमाउने उनको अपेक्षा पनि पूरा भएन । हाइक्यापमा उनका दाइको होटल थियो । होटल चलाउने जिम्मा भतिजो सुदीपको थियो । टंकप्रसाद सुदीपसँगै होटलमा काम गर्न थाले ।

५ वर्षपछि टंकप्रसादले भ्यू प्वाइन्टमा चिया बेच्न थाले । सुदीपको काका भएकोले टंकप्रसाद सबैको काका बने । चिया बेच्न थालेपछि उनी चिया काकाको नामले चिनिन थाले । ‘मलाई त पर्यटकले समेत काका भन्छन्', उनले सुनाए । दैनिक औसत २ हजार रुपैयाँको चिया बेच्छन् उनी । दसैँ, तिहारको सिजनमा भने उनको कारोबार अझै बढ्छ ।

अहिले भ्यू प्वाइन्टमा बसेर चिया बेच्ने उनी एक्लै छैनन् । तीनवटा चिया पसल थपिएका छन् । मर्दीबाट देखिने हिमाल र हिमालका रमणीय दृश्यसँगै चिया पिउन पाउँदा पर्यटकहरू खुसी हुने गरेकाे उनी बताउँछन् । उनकाे चियापसल भएकाे ठाउँबाट ८ वटा हिमाल देखिने चिया काका बताउँछन् ।

चिया काकाको अनुसार सुरुसुरुमा त नेपालीभन्दा विदेशी पर्यटकको घुइँचो मर्दीमा लाग्थ्यो । तर, हिजोआज भने नेपाली पर्यटक पनि बाक्लै पुग्ने गरेका छन् । कोरोना महामारीले मानिसको घुमघाम बिथोलेपछि भने मर्दी भ्यू प्वाइन्टको उनको चिया पसलमा पनि त्यसको असर देखिएको छ । तस्वीर : सुशील श्रेष्ठ, भिडियो : किशोर श्रेष्ठ

भिडियाे ः

प्रकाशित मिति: बुधबार, वैशाख ८, २०७८ १९:०१