नेपालको ऋण कुन मुद्रामा कति ? डलरको भाउ बढ्दा २२ अर्ब दायित्व थपियो (५० वर्षको ट्रेन्डसहित)

मुलुकको सार्वजनिक ऋणको दायित्व २० खर्ब ११ अर्ब पुगेको छ । आर्थिक वर्ष २०७७-७८ को तुलनामा अमेरिकी डलको मूल्य कायम भएको भए यस्तो ऋण १९ खर्ब ८९ अर्बमा सीमित हुने थियो ।

पछिल्लो एक वर्षमा अमेरिककी मुद्राको तुलनामा नेपाली मुद्रामा आएको अबमूल्यनले २० खर्ब ११ अर्ब घाटा देखिएको हो । अमेरिकी मुद्राको तुलनामा नेपाली रुपैयाँको अबमूल्यन भएकाले ठूलो दायित्व थपिएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।

अघिल्लो आर्थिक वर्षमा एक डलर किन्न औषत ११९ रुपैयाँ खर्चिनु पर्थ्यो भने आर्थिक वर्ष २०७९-८० मा एक डलर किन्न औषत १२८ रुपैयाँ परेको छ । अमेरिकी मुद्राको तुलनामा संसारभरको मुद्रा अबमूल्यन भने भएको होइन । नेपालले लिएको वैदेशिक ऋणमा १२ प्रतिशत ऋणको हिस्सा रहेको छ । समग्र हिसाब डलर वा नेपाली मुद्रामा गरिएता पनि नेपालले ऋण भने विभिन्न मुद्रामा लिएको हुन्छ ।

कुन करेन्सीमा कति ऋण
करेन्सी नाम	सम्बन्धित मुद्रा	नेपाली रुपैयाँ	डलर
चाइनिज करेन्सी	1,858,723,913.69	35,297,167,120.97	275,522,341.12
डेनिस क्रोनर	317,712.25	5,477,359.19	42,755.13
युरो	21,185,328.64	2,718,289,517.80	21,218,402.29
पाउन्ड स्टर्लिङ	311,327.87	47,200,418.37	368,436.64
जापनिज ऐन	53,029,203,055.00	48,892,925,216.71	381,647,999.51
कोरियन वन	61,447,549,050.00	5,972,701,767.66	46,621,667.06
कुवेती दिनार	3,538,311.64	1,470,734,616.28	11,480,248.35
साउदी रियल	78,494,529.94	2,679,018,306.85	20,911,859.39
एसडिआर	114,558,784,946.58	59,015,379,907.50	460,661,774.32
अमेरिकी डलर	43,683,687.06	5,596,317,149.26	43,683,687.06

अघिल्लो आर्थिक वर्षको तुलनामा आर्थिक २०७८-७९ मा यो ऋण करिब तीन खर्ब रुपैयाँले बढी हो । आर्थिक वर्ष २०७७-७९ मा नेपालको सार्वजनिक ऋण १७ खर्ब ३७ अर्ब रुपैयाँ थियो ।

ऋण एकैपटक ३ खर्बभन्दा बढी हुँदा कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको अनुपातमा सार्वजनिक ऋणको हिस्सा पनि बढेको छ । कुनै समय सार्वजनिक ऋण जीडीपीको ६६ प्रतिशतसम्म पुगेको थियो । गत आर्थिक वर्षमा ४१ प्रतिशतमाथि पुगेको छ ।

आर्थिक वर्ष २०७०-७१ देखि जीडीपीमा ऋणको अनुपात लगातार बढेको देखिएको छ । २०७३-७४ मा जम्मा २२ प्रतिशत रहेकोमा अहिले ४१ प्रतिशत पुगेको छ । वृद्धिदर भने २०७६-७७ देखि घटेको छ । २०७६-७७ मा ३१ प्रतिशतको वृद्धिदर रहेकोमा गत वर्ष १६ प्रतिशत थियो ।

यस्तो छ पछिल्लो ५० वर्षको ट्रेन्ड

एकै आर्थिक वर्षमा एक खर्ब १७ अर्ब तिरियो

सार्वजनिक ऋण व्यवस्थापन कार्यालयले गत आर्थिक वर्षमा मात्रै एक खर्ब १७ अर्ब रुपैयाँ बढी सावा ब्याज भुक्तानी गरेको छ । यो आर्थिक वर्षमा ७२ अर्ब ८० करोडको सावा र ४४ अर्ब ६१ करोडको ब्याज भुक्तानी गरेको छ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, भदौ १७, २०७९ १३:०५